Adituak aspaldi
konturatu ziren bi puntu mugikorren arteko komunikazioa lortzeko era eraginkor
bakarra uhin irrati-elektrikoak erabiltzea zela. Izan ere, irrati-uhinek
oztopoak gainditzeko ahalmena dute, eta, gainera, distantzia luzea egin
dezakete, inolako azpiegiturarik erabili gabe.
Hala ere, irrati-uhinak
erabiltzeko, espektro irrati-elektrikoaren maiztasun jakin batzuk erabili behar
dira, eta maiztasun erabilgarri horien kopurua mugatua da. Horregatik,
ezinbestekoa da maiztasun-banden erabilera zehaztuko duten arau zorrotzak
ezartzea.
Hasierako sistemetan,
komunikazio-kanal bakoitzak maiztasun jakin bat erabiltzen zuen, maiztasun hori
etenik gabe erabili ez arren, hau da, datuak etengabe transmititu ez arren.
Maiztasun horiek modu egokian baliatzeko, partekatze automatiko izeneko
sistema sortu zuten. Sistema horretan, komunikazio-saio bakoitzari maiztasun
bat esleitzen zitzaion, eta, komunikazio hori etendakoan, maiztasun hura beste
komunikazio-saio bat ezartzeko erabil zitekeen. Hartara, maiztasun-kanal
gutxiago erabili behar izaten zen.
Gerora, Bell South
etxeak espektroa ustiatzeko sistema berri bat proposatu zuen: zelulatan
oinarritutako sistema.
Sistema zelularren
edo mugikorren kanalak (maiztasunak) behin eta berriz erabiltzeko, honako
estrategia hau erabiltzen da: sareak estaltzen duen eremu geografikoa zelula
izeneko hainbat unitatetan banatzen da, eta zelula bakoitzari maiztasun-kopuru
jakin bat esleitzen zaio.
Zelula jakin bateko
maiztasunak ezin dira erabili alboko zelula batean, baina bai ondoz ondokoak ez
diren zeluletan. Gainera, zenbat eta zelula txikiagoak izan, orduan eta maizago
erabil daitezke haien maiztasunak.
Sistema zelularraren
osagaietako bat estaltze-eremuan zehar sakabanatutako oinarri‑estazioen
multzoa da. Oinarri-estazioak elkarren artean edo zentralarekin konektatuta
egoten dira.
Terminal mugikor batetik komunikazio-saio bat egiten denean,
oinarri-estazioek terminal horren seinalearen intentsitatea neurtzen dute, eta intentsitaterik handiena duen oinarri‑estazioa
arduratzen da terminal horri zerbitzua emateaz. Terminala mugitzen bada, beste
oinarri-estazio batek jasoko du intentsitate handieneko seinalea, eta, une
horretatik aurrera, estazio horrek emango dio zerbitzua, komunikazioa eten ez
dadin. Prozedura horri zelulen arteko transferentzia esaten zaio.
Lehenengo
telefono zelularra AEBetako Motorola korporazioak sortu zuen, 1973an. Dena den,
lehenengo sistema komertzialak Tokion merkaturatu ziren, 1979an, Japoniako NTT
korporazioaren eskutik.
1981ean, AMPS sistemaren
(telefonia mugikorreko zerbitzu aurreratua) antzeko sistema bat sortu zuten
Eskandinavian, baina lehenengo sistema komertziala Chicagon merkaturatu zen,
1983an.
Oso denbora gutxian, teknologia
berri horrek aurre egin zion garai hartako haririk gabeko telefoniari, eta
arrakasta handia lortu zuen.
Lehenengo belaunaldi
analogikoa 1979an agertu zen. Ahotsa transmititzeko baino ez zuen balio, eta
kalitate eskasekoa zen, oso abiadura txikia erabiltzen baitzuen (2.400 baud).
FDMA teknikan
(maiztasun-zatiketa bidezko
sarbide anizkoitza) oinarrituta zegoen. Belaunaldi honen adibiderik nabarmenena
AMPS sistema da.
Bigarren belaunaldia 1990an iritsi
zen. Belaunaldi digitala zen, eta aurrekoa baino askoz protokolo
sofistikatuagoak erabiltzen zituen. Hauek dira belaunaldi honetan oinarritutako
teknologia nagusiak: GSM (komunikazio mugikorren sistema orokorra), IS-136 (TIA/EIA136 edo ANSI-136 izenez ere
ezaguna), CDMA (kode bidezko bereizketako sarbide anizkoitza) eta Japoniako PDC sistema (komunikazio
pertsonal digitalak).
Zenbait herrialdetan, belaunaldi hau hirugarren
belaunaldira (3G) iristeko urrats gisa erabili nahi izan da, baina ez du izan
arrakasta handirik. Teknologia honek
aurrekoak baino ezaugarri gehiago eskaintzen du, adibidez, GPRS sistema (irrati
bidezko pakete-zerbitzu orokorra). Beste herrialde batzuek, ordea, zuzenean jo
dute hirugarren belaunaldira.
3G belaunaldiak hiru
ezaugarri nabarmen ditu: ahotsa eta datuak bateratzen ditu, Interneterako
haririk gabeko sarbidea eskaintzen du eta multimedia-aplikazioetarako erabil
daiteke. Erabiltzen dituen protokoloak egokiak dira abiadura handiko transmisioak
egiteko; horregatik, bideokonferentziak egin eta irudi mugikorrak eta datuak
bidaltzeko aukera ematen du hirugarren belaunaldiak. Adibiderik aipagarriena
UMTS da (telekomunikazio mugikorren sistema unibertsala, IMT 2000 familiakoa).
GSM sareak hiru
elementu nagusi ditu: terminala (atal mugikorra), oinarri-estazioen azpisistema
(irrati-uhinen bidezko atala) eta sarearen edo nodoaren azpisistema (atal
finkoa).
·
GSM (Global
System for Mobile Communications): komunikazio mugikorren sistema orokorra
·
SIM (Subscriber
Identity Module): harpideduna identifikatzeko modulua
·
BTS (Base
Transceiver Station): igorgailu-hargailuaren oinarri-estazioa
·
BSC (Base
Station Controller): oinarri-estazioaren kontroladorea
·
GMSC (Gateway
Mobile Services Switching Center): zerbitzu mugikorren kommutazio-zentroko
pasabidea
·
MSC (Mobile
Services Switching Center): zerbitzu mugikorren kommutazio-zentroa
·
EIR (Equipment
Identity Register): ekipoa identifikatzeko erregistroa
·
VLR (Visitor
Location Register): bisitariaren kokapen-erregistroa
·
HLR (Home
Location Register): harpidedunen kokapen-erregistroa
·
AuC (Authentication Center): autentifikazio-zentroa
·
VMS (Voice Messaging System):
ahots-postontziaren sistema
·
SMSC (Short
Message Server Center): mezu laburren sistemaren zentroa
·
IN (Intelligent
Network): sare adimenduna
·
CC&BS
(Billing system): Fakturazio-sistema
·
ISDN (Integrated
Services Digital Network): zerbitzu integratuen sare digitala
·
PSTN (Public
Switched Telephone Network): telefonia-sare publiko kommutatua
Hirugarren
belaunaldiko telefonia mugikorreko sistema. Europan sortu zen, eta munduko
sistema guztiak bateratzea du helburu. Banda zabala darabilenez, datuen
transmisio-abiadura 2 Mbps‑ra artekoa izan daiteke.
UMTS sistemak FDMA
transmisio-teknika erabiltzen du. Informazioa paketetan zatitzen du, eta, horri
esker, TDMA eta CDMA teknikak ere erabil ditzake. CDMA teknikaren bidez, deiak
hainbat maiztasunen artean banatzen dira, terminal mugikorrak eta
oinarri-estazioak baino ezagutzen ez duten kode jakin baten arabera. Horrela,
askoz segurtasun handiagoa lortzen da, eta zailagoa da transmisio-bidean zehar
hirugarren batek komunikaziorako sarbidea izatea.
Ondokoak dira UMTS
sistemaren abantailarik nabarmenenak:
·
GMS
sareekiko bateragarritasunari eusten dio
·
UMTS
sistemak 2 GHz-eko maiztasuna erabiltzen du, eta datuak 2 Mbps-ko abiaduraz
transmititzen dira; ezaugarri horiekin, benetako bideokonferentzia mugikorra
egiteko aukera ematen du
·
UMTS
terminalek etengabeko konexioa era dezakete, eta fakturazioa, denboraren
araberakoa izateaz gain, datu-bolumenaren araberakoa ere izan daiteke
·
abiadura
moldagarria da, banda-zabalera dei bakoitzera egokitzen baita dinamikoki;
hartara, optimizatu egiten da banda-zabaleren erabilera
·
mundu
mailako sarea izango da, eta mundu osoan erabili ahal izango da
Hala ere, oraindik asko
dago egiteko UMTS teknologiari erabateko etekina ateratzeko. Operadoreek
inbertsio handia egin behar dute sareak hedatzeko, eta baita erabiltzaileek
ere, terminalak aldatu egin beharko dituztelako, eta horiek, oraindik ere,
nahiko garestiak dira.
Beste alde batetik,
beharrezkoa da munduko herrialde guztiek UMTS estandarra onartzea, eta, horrez
gain, UMTS teknologiak erabiltzen dituen teknikak (adibidez, CDMA) adostu
beharko dituzte.
Dena den, arazoak arazo,
inork ez du zalantzan ipintzen UMTS teknologiaren etorkizuna.